Historia Wiki
Nie masz konta?
Zarejestruj się
Advertisement
Zarejestruj się
Historia Wiki
Wolna encyklopedia historyczna
2817
stron
w: Węgierscy naukowcy, Urodzeni w 1910 roku, Zmarli w 1994 roku

István Csapláros

Wersja z dnia 15:20, 13 sie 2014 autorstwa Marti.bot (tablica | edycje) (Zamiana pauz na półpauzy)
 Zaloguj się, aby edytować
Prof.Dr.Ihab

Prof.Dr.hab.István Csapláros

Odznaczenia Prof.IstvánaCsaplárosa

Prof.dr.habil.István Csapláros (*1910 †1994) - naukowiec, historyk literatury, polonista, hungarolog, założyciel (1948) i dyrektor (1948-1955) Instytutu Węgierskiego w Warszawie, lektor języka węgierskiego (1949-1971), kierownik katedry hungarologii (1971-1978) na Uniwersytecie Warszawskim, badacz polsko-węgierskich związków literackich. Dzięki jego długoletnim staraniom, na uniwersytetach w Poznaniu, Krakowie i Lublinie również rozpoczęto kształcenie hungarologów. W latach 1939-1945 aktywnie bierze udział w ratowaniu i pomaganiu uchodźcom polskim w Węgrach. Osoba szczególnie zasłużona dla Polski.

Biografia

DedykacjeDlaRolandaAntoniewicza

Dedykacje Prof. dr. hab. Istvána Csaplárosa dla Rolanda Antoniewicza

Urodził się 28 czerwca 1910 r w Baja w rodzinie inteligenckiej. Po maturze studiował filologię węgierską na Uniwersytecie Peczeńskim w Pecsu, w 1933 r zdobywając dyplom hungarologa, następnie w Paryżu studiował filologię francuską, ale znakomicie poznał także język i literaturę niemiecką. W latach 1939-1945 aktywnie bierze udział w ratowaniu i pomaganiu uchodźcom polskim w Węgrach. Mieszkając jeszcze w Budapeszcie, był częstym gościem w Instytucie Polskim, gdzie zaprzyjaźnił się ze Zdzisławem Antoniewiczem, w 1944 r bierze udział w jego ślubie i chrzcinach Rolanda Antoniewicza, później często odwiedzał jego w Poznaniu, od 1957 r dając również odczyty na imprezach tamtejszego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Tu zaprzyjaźnił się z synem Zdzisława Antoniewicza — Rolandem Antoniewiczem, o którym bardzo pochlebnie wyrażał się i będąc w Budapeszcie, zawsze go odwiedzał. W 1970 brał udział w organizowaniu rozwalonego przez bezpiekę Towarzystwa Przyjaźni Węgiersko-Polskiej, nie tylko deklarując członkostwo założycielskie, ale też pomagając Rolandowi Antoniewiczowi w odszukaniu polonofilów - jego znajomych i przyjaciół. Przyjaźnił się także z Prof.dr.Jánosem Elbertem, z późniejszym Premierem Węgier dr. Józsefem Antallem juniorem i jego ojcem, ministrem dr. Józsefem Antallem seniorem, dr.Károlyem Kapronczaym, oraz z Grácią Kerényi i innymi polonistami. Po bolszewickim puczu Mátyása Rákosiego szybko wyjechał do Polski, gdzie w 1948 r założył Instytut Węgierski w Warszawie, w latach 1948-1955 r jego dyrektor, współorganizator katedry hungarystyki na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie od 1949 lektor języka węgierskiego, potem wykładowca (od 1954 r) i od 1971 r profesor, oraz kierownik katedry (1971-1978). Kandydat nauk literackich - Az irodalomtudományok kandidátusa (Warszawa 1961, Budapeszt 1964), Doktor nauk literackich - az irodalomtudományok doktora (1985). Autor licznych szkiców i artykułów o recepcji literatury polskiej na Węgrzech. 1985: doktor habilitowany Węgierskiej Akademii Nauk. Ponieważ w okresie kultu jednostki i największego terroru na Węgrzech miał poważne trudności z wyjeżdżaniem na Węgry lub powrotem do Polski w celach badań naukowych, przyjął obywatelstwo polskie, na stałe osiedlając się w Warszawie, nie pozostał jednak niewiernym do swojej pierwotnej ojczyzny. Był prawdziwym Europejczykiem, który potrafił zachować swoją niezależność twórczą i do ostatecznych granic napinając strunę, oprzeć się kretyńskim idiotyzmom bolszewickiego tak zwanego „marksizmu-leninizmu”! Z tego powodu stale był inzultowany i obserwowany przez węgierską bezpiekę. Nie porzucił jednak budapeszteńskiego mieszkania, gdzie przebywał prowadząc badania w węgierskich archiwach państwowych i bibliotekach. Szczególnie częstym gościem był w Bibliotece Narodowej im. Széchényiego (Országos Széchényi Könyvtár), wcześniej filii Muzeum Narodowego, gdzie niekiedy całymi dniami wertował pożółkłe już strony starych książek i rękopisów, instynktownie znajdując bardzo cenne dane. Jeżeli nie znalazł czegoś w bibliotekach, całymi dniami chodził po antykwariatach, nie szczędząc czasu i peniędzy na znalezienie rarytasu z dziedziny polsko-węgierskich więzi kulturalnych. Częstym gościem był u hr.Pawła Domszkyego oraz Rolanda Antoniewicza, godzinami wertując rarytasy w ich potężnych wielojęzycznych bibliotekach domowych. Poznańskie powstanie w czerwcu 1956 r oraz Rewolucja Węgierska 1956 roku wywarły na nim olbrzymie wrażenie. Zawsze mawiał, że „Węgierska Rewolucja zaczęła się w Poznaniu!” Wspólnie ze Zdzisławem i Rolandem Antoniewiczami brał udział w organizowaniu pomocy dla Bohaterskich Braci-Węgrów, zbierania lekarstw, odzieży, pieniędzy i krwi, które to datki wysyłane były na Węgry przy pomocy Kurierów Tatrzańskich z lat II wojny światowej. Prof.dr.hab.István Csapláros dał bardzo wiele zarówno Polsce i Polakom, jak i Węgrom i Republice Węgierskiej przez to, że wspólnie z Prof.dr. Janem Reychmanem i innymi w latach pięćdziesiątych na Uniwersytecie Warszawskim uruchomił kształcenie hungarologów (zarówno filologię węgierską jak i historię literatury węgierskiej), a potem powołał do życia Katedrę Filologii Węgierskiej, kształcąc tam wielu wybitnych tłumaczów literatury węgierskiej, jak i tłumaczy węgierskich.

Odznaczenia

  • Lotz-emlékérem - 1977;[1]
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta Lovagkereszt Lengyelországért Érdemrend arany fokozata) - 1980

Dzieła

Książki

  • Csapláros István: Théophile Gautier és a magyarok, Kultúra Könyvnyomdai Műintézet, Pécs, 1935.
  • Csapláros István: A lengyel sors és nemzettudat a magyar irodalomban, Apollo, Kecskemét, 1939
  • Csapláros István: Munkás és irodalom, 1940
  • Csapláros István: A magyarság lengyel tükörben, 1940
  • Csapláros István: A múlt század lengyel irodalma Magyarországon, 1941
  • Csapláros István: A lengyel irodalom Magyarországon, 1943
  • István Csapláros: Polacy i Wegrzy, 1948;
  • István Csapláros: Zarys elementarnej gramatyki języka węgierskiego, Łódż-Warszawa, 1955
  • István Csapláros: Le chemin de la littérature hongroise en Pologne, Akadémiai Kiadó, Budapeszt 1959
  • István Csapláros - Aleksander Król: Bibliografia przekładów literatury wegierskiej w Polsce I. 1821-1917 Warszawa 1961-1972;
  • István Csapláros: Sprawy polskie w literaturze węgierskiej epoki Oświecenia, Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Dział Wydawnictw, 1961.
  • Csapláros István: Kraszewski és Magyarország (Kraszewski a Węgry), Magyar Tudományos Akadémia Irodalomtörténeti Intézete, Budapeszt, 1963.
  • Csapláros István: Kraszewski a Węgry. Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1964
  • Csapláros István: A felvilágosodástól a felszabadulásig.Tanulmányok a magyar–lengyel irodalmi kapcsolatok köréből. Budapeszt, Magvető, 1977.
  • Csapláros István: Fejezetek a magyar–lengyel irodalmi kapcsolatok történetéből. Budapeszt, Akadémiai Kiadó, 1983.
  • Csapláros István: A lengyel irodalom Magyarországon. Fejezetek a lengyel irodalom magyarországi fogadtatásának történetéből. - Modern Filológiai Füzetek - Akadémiai Kiadó, Budapeszt, 1985 - ISBN: 963-05-3608-0
  • István Csapláros − Zdzisław Antoniewicz: Bratankowie w krzywym zwierciadle. Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986.
  • István Csapláros − Zdzisław Antoniewicz: Jó barátok görbe tükörben (Bratankowie w krzywym zwierciadle). Budapeszt, Gondolat Könyvkiadó 1987 - ISBN 963-281-868-7 - na żądanie bezpieki, wbrew międzynarodowym konwencjom o ochronie praw autorskich, opuszczono nazwisko Zdzisława Antoniewicza jako współautora i nie wypłacono jemu honorarium
  • István Csapláros: Przyjaciele w biedzie: Związki Polsko-Węgierskie w okresie niewoli 1772-1918, Warszawa, Wydawnictwo Studio Emka, 2004, ISBN-10: 838893144X
  • Sprawy polskie w literaturze węgierskiej epoki oświecenia (1961),

Redakcje

  • Antologia poezji węgierskiej (wybór i układ: István Csapláros, Gracja Kerényi, Andrzej Sieroszewski, redakcja poetycka: Mieczysław Jastrun) Warszawa, 1975, Biblioteka Poezji i Prozy, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Artykuły

  • István Csapláros, Warszawa: Z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej na Węgrzech (strony 219-229), STUDIA CLAROMONTANA TOM 11, Częstochowa - Jasna Góra, 1991
  • István Csapláros: Romantyzm polski w literaturze węgierskiej okresu reform (1969),
  • István Csapláros: Zarys dziejów Węgierskiego Towarzystwa im. Mickiewicza (1969),
  • István Csapláros:studium o węgierskich sympatykach Polski i literatury pol.: F. Kazinczym i G. Sarosym. Zajmuje się także odbiorem i znajomością literatury węgierskiej w Polsce, w tym zakresie
  • István Csapláros: Literatura węgierska w Polsce (1830-1918) („Przegląd Humanistyczny” 1958 nr 3),
  • István Csapláros:Szkic o zasłużonej tłumaczce B. Jaroszewskiej („Przegląd Humanistyczny” 1961 nr 5). W Historii literatury węgierskiej T. Klaniczayego i in. (1966)
  • Istvan Csaplaros: Hołd Petofiemu, LITERATURA NA ŚWIECIE, NR 12/1973.
  • Csapláros István: Kosztolányi Dezső és a lengyel irodalom, str. 175-189, Irodalomtörténet : a Magyar Irodalomtörténeti Társaság folyóirata, rocznik: 17. (67.) évf. nr.1/1985 sz.
  • Sliziński, Jerzy - Csapláros István: Jan III Sobieski w literaturze narodów Europy, Irodalomtörténeti közlemények, rocznik: 84. évf. nr. 1980/4. sz., str. 547-548 old.,
  • CSAPLÁROS István (1910-1994): Egy magyar szabadsághős, Rényi Ferenc legendája az angol, finn, ír és a lengyel irodalomban . Újabb adatok Rényi Ferenc legendájának irodalmi feldolgozásaihoz / Molnár Ferenc A. (1942-), Különlenyomat: Filológiai Közlöny, Budapeszt: Akadémiai Nyomda, 1976 – p. 411-414.
  • Csapláros István: A magyar szabadságharc bukása és a januári lengyel felkelés kitörése között, A Herman Ottó Múzeum évkönyve, 30-31. évf. - 1993
  • Csapláros István: Adalékok "Az ember tragédiája" lengyelországi fogadtatásához - Irodalomtörténeti Közlemények 1965. 69. évf. 1. füzet - str. 87-99 old.
  • Csapláros István: A magyar szabadságharc bukása és a januári lengyel felkelés kitörése között - A Herman Ottó Múzeum Évkönyve 30-31/1. (1993) - str.257-291 old.
  • Csapláros István: A Lengyel Tudományos Akadémia Szláv Intézetének Capek konferenciája - Helikon Irodalomtudományi Szemle - rok 16. évf. nr.2. sz. - 1970 - str.302-303 old.
  • Csapláros István: Zagadnienia Rodzajów Literackich - Helikon Irodalomtudományi Szemle - rok: 16. évf. nr: 2. sz. / 1970 - str.216-218 old.
  • Csapláros István: A magyar irodalom útja Lengyelországban (1830-1918) - Filológiai közlöny, rocznik: 4. évf. nr: 2. sz. / 1958 - str.384-394 old.
  • Csapláros István: Sprawy polskie w literaturze węgierskej epoki oświecenia. (Sziklay László) 254. - Irodalomtörténeti Közlemények, LXVII évf. 1.sz. Akadémiai Kiadó Budapeszt 1963
  • Csapláros, István: Ferenc Kölcsey and the Polish Question (1831-1834). = Nemzetközi Magyarságtudományi Társaság - Studies - 1987. Vol. 3. Nr. 1-2. 95-109.
  • Csapláros István Heilprin Mihály, az 1848-1849-es magyar szabadságharc elfelejtett költője. - Múlt és jövő. [11]. 1999. 2. 27-37. - 894.511
  • Csapláros István: Der Widerhall der Polenbegeisterung österreichischer und deutscher Dichter in der ungarischen Literatur im Zeitalter der Romantik.I. Teil. = Germanica Wratislaviensis, 1978. str.163—178. old.
  • Csapláros István: Der Widerhall der Polenbegeisterung österreichischer und deutscher Dichter in der ungarischen Literatur im Zeitalter der Romantik. II. Teil. = Germanica Wratislaviensis, str.31—41. old.
  • Csapláros István - Pukánszky Béla: Német polgárság magyar földön. Erdélyi Helikon, 1941. 8.sz. 547-549 l., Történelem.
  • Csapláros István: A magyar délszláv kapcsolatok pécsi kutatói - Sorsunk, 1. 1941.
  • Csapláros István: A Szózat szerepe az 1860—62. évi lengyel hazafias mozgalmakban. - str.661.old. - Irodalomtörténeti Közlemények nr: 1975/1. szám
  • Csapláros István: Historie de la Société Hongroise de Mickiewicz - Slavica : Annales Instituti Philologiae Slavicae Universitatis Debreceniensis de Ludovico Kossuth Nominatae, Debrecen - tom: 11. köt. / 1971
  • Csapláros, István : Die Vermittlerrolle der deutschsprachigen Petöfi-Literatur bei der Rezeption des ungarischen Dichters in Polen - Wien : Institut für Donauschwäbische Geschichte und Landeskunde Tübingen u. dem Kulturverein Nikolaus Lenau, 1973.
  • Csapláros István: Jókai útja a lengyelországi olvasóhoz, In. Magyar Könyvszemle, rok: 1976 év, nr: 1-2.sz., str.137-143.old.
  • Csapláros István: Búsul a lengyel = Néprajzi látóhatár. 2. rok: 1993.év nr:1-2.szám str.72-82.old. A XIX. századi magyar irodalom lengyel vonatkozásairól.
  • Csapláros István: Tóth Kálmán külföldi népszerüsége : Német, francia, angol, olasz, szerb, román nyelvre fordították le Tóth Kálmán verseit = Bácskai Ujság. – rocznik:17. évf. nr:294. sz. (25 grudnia 1935 r), p. 11.

Materiały źródłowe

Przypisy

  1. ↑ http://hungarologia.net/hu/about-iahs/prizes-and-awards-of-the-international-association-of-hungarian-studies/the-janos-lotz-medallion/
Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej.
Advertisement

Fan Feed

More Historia Wiki