Mumifikacja – proces konserwacji zwłok zapobiegający rozkładowi w starożytnym Egipcie i nie tylko.
Podróż w zaświaty[]
Wierzenia oraz pierwsze pochówki[]
- Starożytni Egipcjanie wierzyli, że ciało jest mieszkaniem duszy. Ówcześni ludzie myśląc, że żeby dusza była nieśmiertelna musieli zapobiec rozkładaniu się zwłok. Ponadto nie tylko Egipcjan munifikowano, ale również ważne zwierzęta, uznawane za święte.
- Przed wprowadzeniem doskonałego procesu munifikacji, starożytni Egipcjanie według swych ówczesnych wierzeń, by ciało nie rozpoczęło się procesowi rozkładu. Chowano ciała zmarłych w gorących piaskach pustynie, dzięki czemu ulegały osuszeniu oraz według ich wierzeń dusza ludzka była nadal nieśmiertelna. Ponadto w pierwszych pochówkach nie zwracano uwagi na rangę społeczną tylko na wiarę.
Żałoba[]
Gdy umarł Egipcjanin, rodzina natychmiastowo musiała przystąpić do żałoby. Mężczyźni jako znak utraty kogoś bliskiego nie mogli się golić, a kobiety musiały smarować sobie twarz błotem. Bogatsze rodziny opłacali inne kobiety tak zwane płaczki, które za zadanie miały biega po miejscowości i głosić oraz lamentować ze straty owej rodziny. Ubodzy oraz biedni Egipcjanie byli pochowani w piskach pustyni z zgodnie zwierzeniami. Natomiast faraonowie, ważni urzędnicy czy też bogaci mieszkańcy mieli bogate pogrzeby oraz ciekawy sposób pochówku.
Balsamowanie[]
Mieszkańcy starożytnego Egiptu wierzyli, że jeśli ciało zabalsamuję się oraz nie ulegnie rozkładowi będzie żyć w świecie umarłych, a dusza będzie nieśmiertelna. Długość trwania balsamowania zależała od majętności oraz statusu zmarłego. Dokładniej czy był biedny, ubogi czy też był bogaty, a może wysoko postawionym urzędnikiem, kapłanem, faraonem. Długość procesu balsamowania oraz munifikacji mogła trwać najdłużej siedemdziesiąt dni zgodnie z ówczesnymi wierzeniami.
Czynności podczas procesu munifikacji oraz balsamowania:
- Wyciągano mózg przez nos hakiem;
- Rozcinano klatkę piersiową i wyjmowano organy wewnętrzne, pozostawiając jedynie serce, aby można było je zważyć w czasie sądu Ozyrysa. Wątrobę, jelita, płuca i żołądek umieszczano w urnach kanopskich, resztę palono;
- Wnętrze człowieka nacierano solą. W ten sposób usuwano wodę z ciała lub myto ciało winem palmowym z dodatkiem korzeni. Ciało umieszczano w natronie (naturalna soda występująca w słonych jeziorach w pobliżu Kairu) na 70 dni, by usunąć całą wodę z organizmu. Regularnie zmieniano natron;
- Po 70 dniach ciało było gotowe do zabandażowania, lecz najpierw kapłani polewali je żywicą, która je konserwowała. By skóra nie pękała, nacierano ją mieszaniną oliwy, wosku, natronu i gumy. Jamę brzuszną wypychano tamponami z Inu, piaskiem lub trocinami. Potem ciało bandażowano;
- Pierwszą warstwę okrycia mumii stanowił zazwyczaj całun. Potem bandażowano palce rąk i nóg, każdy oddzielnie. Następnie owijano ciało długim pasem bandaży, poczynając od prawego ramienia, a kończąc na głowie, którą bandażowano na krzyż. Podbródek, by nie opadł, podwiązywano lnianą taśmą, związując ją na czubku głowy. Ciało bandażowano bardzo ściśle, by nadać mu pożądany kształt. Między zwojami bandaży umieszczano amulet. Bandaże smarowano gęstą żywicą. W czasie trwania całego procesu kapłan Anubisa czytał zaklęcia;
- Wkładano do sarkofagu, niesionego następnie (jeżeli był to ktoś z rodziny królewskiej) na łódź, która wzdłuż Nilu wiozła go do miejsca spoczynku, najczęściej do Doliny Królów czy też piramid.
Ceremonia pogrzebowa[]
Gdy ciało zmarłego Egipcjanina zostało zabalsamowane umieszczano je w sarkofagu. Następnie transportowano je do miejsca spoczynku wiecznego (grobowca). Po dotarciu na miejsce na sarkofag składano dary oraz ofiary. W grobowcu również pozostawiano żywność, ubrania, złoto a także przedmioty codziennego użytku, wierząc że zmarłemu przydadzą się w życiu pozagrobowym. Ponadto sarkofag umieszczano w specjalnej skrzyni, która była dekorowana oraz rzeźbiona ilustracjami z życia codziennego zmarłego. Dodatkowo bogatsi Egipcjanie dodawali łódź, którą nieboszczyk miał pokonać legendarną rzekę.
Ciekawostki[]
- Według niektórych źródeł osoby munikujące ciała zmarłych musiały posiadać odpowiednie nakrycia głowy zgodnie z obrządkiem pochówku;
- gdy osoba zmarła miała wycięty język oraz jej imię na sarkofagu było nieczytelne. To w tedy według wierzeń starożytnych Egipcjan nieboszczyk nie mógł się przedstawić na sądzie Ozyrysa, a dusza była skazana na wieczną wędrówkę po zaświatach. Dlatego osoba zmarła nie może mieć wyciętego języka, a imię jej na sarkofagu musi być czytelne;
- wszystkie narządy wycinano prócz serca, miało to wielkie znaczenie, by zmarły mógł być osądzony.
Słownik[]
- Słowo mumia wywodzi się z języka oraz kultury arabskiej, która mumija oznacza smoła, a także ziemia.