Jerzy Giedroyc

książę Jerzy Giedroyć

herb rodowy książąt Giedroyć

Order Orła Białego z gwiazdą Jerzego Giedroycia - nie odebrał nie chcąc podać ręki komuniście Aleksandrowi Kwaśniewskiemu

Dr.Jerzy Giedroyć (*27 lipca 1906 roku. Mińsk Litewski (Litwa), †14 września 2000 Maisons-Laffitte pod Paryżem (Francja) – Osoba szczególnie zasłużona dla Polski, polski publicysta, polityk, antybolszewicki przywódca emigracyjny, litewski książę koronny, oficer, w okresie międzywojennym należał do obozu młodzieży konserwatywnej, literat, dziennikarz, wydawca opozycyjnych książek i czasopism. Obok bardzo wysokiej inteligencji, w różnym stopniu władał kilkudziesięcioma językami, między innymi: biegle po polsku, litewsku, rosyjsku, ukraińsku, słowacku, czesku, francusku, angielsku, niemiecku, włosku, hiszpańsku, rumuńsku i arabsku. Doktor Honoris Causa wielu uniwersytetów. Honorowy obywatel Litwy. Kawaler Orderu Orła Białego. Członek spolonizowanego rodu litewskiego: domu książęcego Giedroyć, z godłem Hippocentaurus. Dzieciństwo spędził w Rosji (Mińsk Białoruski, Moskwa, Petersburg), aż w 1919 rodzina Giedroyciów przeniosła się do Warszawy. Nienawidził hitlerowców, bolszewików i kolaborantwów, przyjaźnił się z osobami o podobnych poglądach, między innymi Czesławem Miłoszem, Zbigniewem Brzezińskim, Witoldem Gombrowiczem, Janem Ulatowskim, Zdzisławem Antoniewiczem oraz jego synem Rolandem Antoniewiczem, węgierskim socjaldemokratą François Fejtő (prawdziwe nazwisko i imię Fischel Ferenc), z węgierskim artystą plastykiem Szegedy Dobó Illés, z Albert Camusem, Simone Weilem, Emil Cioranem i George Orwellem, ze Zbigniewem Herbertem, z hr.Rogerem Adamem Raczyńskim, z braćmi Bocheńskimi (Adolf, Aleksander i Innocenty), z Ksawerym Prószyńskim oraz jego bratem Mieczysławem Pruszyńskim, Stefanem Kisielewskim, Markiem Hłasko, Leszkiem Kołakowskim, Czesławem Straszewiczem, Kazimierzem Studentowiczem, Stanisławem Swianiewiczem, Ryszardem Wragą i z wielu innymi. Syn farmaceuty Ignacego Giedroycia oraz Franciszki Starzyckiej. Miał dwóch braci: Zygmunt Giedroyć (*1909 †1973) oraz Henryk Giedroyć (*1922 †2010). Dziadek księcia Jerzego Giedroycia, Lucjan Giedroyć, był oficerem w armii rosyjskiej. Po jego samobójstwie, rodzina Giedroyć zbankrutowała i zmuszona była przeprowadzić się do miasta.

Kilka listów Jerzego Giedroycia do Rolanda Antoniewicza. Tytułowanie per „profesor” ma na celu odwrócenie uwagi bezpieki od adresata.

Biografia

książę Jerzy Giedroyć w latach młodzieńczych

Jerzy Giedroyć przy pracy w swoim gabinecie w Maisons-Laffitte pod Paryżem

Z lewej Zbigniew Brzeziński, z prawej książę Jerzy Giedroyć, tyłem do niego: Zbigniew Herbert - zdjęcie wykonane przez Rolanda Antoniewicza w Mesnil le Roi pod Paryżem

Jerzy Giedroyć przy pracy w swoim gabinecie w Maisons-Laffitte pod Paryżem

Jerzy Giedroyć zawsze bardzo cieszył się, kiedy odwiedzały jego całe grupy turystów z kadeeli

Instytut Literacki Jerzego Giedroycia w Maisons-Laffitte

Jerzy Giedroyć

Książę Jerzy Giedroyć

Archiwum Paryskiej „Kultury”

książę Jerzy Giedroyć

książę Jerzy Giedroyć

Książę Jerzy Giedroyć był najbardziej charyzmatycznym, autentycznym, wyraźnym i aktywnym działaczem emigracji antybolszewickiej na Zachodzie. W Polsce, Litwie, Łotwie, Estonii, Słowacji, Rumunii, Czechach, oraz w Węgrach w kręgach opozycyjnych stał się pojęciem. Sowieckie KGB, polska bezpieka (UB, a potem SB), czy czechosłowacka Státní Bezpečnosť, oraz runuńska Securitate chętnie posłałaby jego do diabła, wielokrotnie planowali jego zamordowanie, a te osoby, które były z nim w stałym kontakcie, spróbowali zamordować lub uwięzić, co bardzo często udało się. Niezależnie od tego bardzo wielu korespondowało z nim, (oczywiście często pod przybranym nazwiskiem) publikowali u niego swoje antybolszewickie materiały, z narażeniem życia i wolności brali udział w kolportowaniu wydawanych przez niego książek i czasopism (Kultura, Zeszyty Historyczne, Dokumenty) przemycając je przez wiele pilnie strzeżonych granic. W 1947, nakładem Instytutu, ukazał się pierwszy numer czasopisma "Kultura" (wówczas kwartalnika), które wkrótce miało się stać najważniejszym czasopismem powojennej emigracji polskiej oraz ośrodkiem skupiającym najwybitniejszych polskich publicystów i pisarzy emigracyjnych, takich jak Andrzej Bobkowski, Józef Czapski, Witold Gombrowicz, Konstanty A. Jeleński, Juliusz Mieroszewski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński, czy Jerzy Stempowski.Od początków ukazywanie się miesięcznika Kultura, najwyższym priorytetem było utrzymywanie jak najbliższych więzi z Polską. Każdy kolejny numer czasopisma, a potem innych wydawnictw, do Polski przemycano w plecakach. Bezpośrednio przemycali je do Polski z Paryża polscy turyści, sportowcy oraz twórcy, którzy towar chowali w swoich samochodach czy przedziale wagonu sypialnego, jak i drogami okrężnymi opozycjoniści i sympatycy z krajów Europy Wschodniej, którzy dlatego potrafili przejść przez bardzo surową odprawę celną, bo literatura polsko-języczna nie figurowała w czarnym spisie. A potem korzystając ze znajomych i przyjaciół jadących do Polski, przesyłka już bardzo łatwo mogła być dalej wyekspediowana. Takim gońcem był artysta-plastyk, profesor Szegedy Dobó Illés z Węgier, który przywoził do Rolanda Antoniewicza najmniej jedną walizkę książek, z których część Roland wysyłał do Polski przy pomocy przyjaciół, a nawet sam je wywoził. W 1953 roku Giedroyć zaczął wydawać miesięcznik Kultura oraz książki, między którymi były nietylko materiały polityczne i wspomnienia, ale także bardzo dużo literatury pięknej. I pióra nie tylko literatów żyjących na emigtracji. Faktem jest, że również i oni nie chwalili bolszewickich przestępców, przeciwnie! Od 1962 roku co pół roku, a potem co kwartał zaczęły się ukazywać „Zeszyty Historyczne” - kolejne czasopismo Giedroycia, w którym publikowano studia związane z historią środkowo-wschodnio-europejskich kolonii sowieckich. Ogółem ukazało się 637 numerów czasopisma Kultura (ostatni numer w październiku 2000 roku) oraz do września 2000 roku 511 tomów a „Biblioteki Kultury” (z tego 132 numery „Zeszytów Historycznych”). Jako pierwszy, Giedroyć wydał naraz w kilku językach (po polsku, białorusku, czesku, litewsku, rosyjsku, słowacku i ukraińsku) Powszechną Deklarację Praw Człowieka ONZ).

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rpéanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Jeden z numerów Kultury - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Warto podkreślić, że w ciągu całego okresu funkcjonowania Instytu Literackiego Giedroyc - mimo skromnych środków, jakimi dysponował - przywiązywał ogromną wagę do niezależności finansowej: "Inaczej niż znakomita większość polityków i działaczy emigracji, nie ubiegał się o dotacje z amerykańskiego Komitetu Wolnej Europy zasilanego przez CIA. Roztropną gospodarką, skrupulatnym i pomysłowym wykorzystywaniem wszelkich dostępnych możliwości zapewnił Instytutowi Literackiemu niezależność finansową ściśle związaną z niezależnością polityczną. Miarą poparcia dla Giedroycia i Instytutu wśród Polaków na emigracji była zbiórka na dom "Kultury" w Maisons-Laffitte (chodzi o drugą i ostatnią siedzibę Instytutu Literackiego i 'Kultury' w Maisons-Laffitte - red.). Pokryła ona nie tylko koszty zakupu, lecz dała sporą nadwyżkę pozwalającą na stworzenie Funduszu 'Kultury' zasilanego nieustannie przez wpłaty czytelników."

Arystokratyczne pochodzenie

Był członkiem prastarego litewskiego domu książęcego, wywodzącego się od pierwszych panujących Litwy, z czego był nader dumnym. Według tradycji, Giedroyćowie pochodzą od Dowsprunka (XIII wiek), którego młodszy brat książę Mendog był założycielem państwa litewskiego. Jeden z wnuków Dowsprunka: Gedrus (po litewsku: „wesoły“, „jasny“), † ok. 1280 został spadkobiercą domu Dowsprunka, a potem domu Mendoga; według pierwszych źródeł pisanych, członkowie rodu nosili nazwisko „Gedroitski” (inne formy nazwiska: Gedrojc, Giedrojc, Giedrojć) pochodzi z 1399 roku; częste zatargi z obcymi władzami, a potem udział Giedroyćów w wojnach napoleońskich i powstaniach, oraz związane z tym częste zesłania na Syberię, doprowadziły do zubożenia rodu. Przez to wielu członków tego rodu zrezygnowało z używania tytułu książęcego. Ale Rzeczpospolita Szlachecka również nie sprzyjała arystokratom, szczególnie kiedy byli oni Litwinami, Ormianami, Estończykami, Łotyszami, Rusinami, Białorusinami, Rosjanami czy Ukraińcami. Wielu tych arystokratów po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r, bardzo szybko zmieniło nazwisko, przyjmując proste, polskie nazwisko i indygenując siebie jako prostego szlachcica, jak to uczyniło większość książąt — Ormian galicyjskich, kiedy zwrócili się o indygenację do cesarzowej Marii Teresy. Inni poprosili rosyjskiego cara o potwierdzenie ich pochodzenia książęcego, co nie zawsze udawało się. Giedroyćowie od wielu pokoleń pielęgnowali serdeczne, przyjacielskie stosunki z innymi polskimi rodami arystokratycznymi: Radziwiłłami, Lubomirskimi, Potockimi, Giejsztorami, Koniecpolskiimi, Lanckorońskimi, a spośród Ormian z Mamikonjanami (Մամիկոնեան), Gnunimi (Գնունի), Bagratunimi (Բագրատունի), czy po zmianie ich nazwiska z Antoniewiczami (Անտոնիեվիչ), Alexandrowiczami (Ալէքսնդռովիչ), Azulewiczami (Ազուլէվիչ), Bemami (Բէմ), Jakubowiczami (Յաքուբովիչ), Melcyanami (Մելցեան) i innymi.

Przywódca wschodniej emigracji na Zachodzie

Plakat na jedną z demonstracji zorganizowanych przez Giedroycia

Jeden z numerów Kultury - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Jerzy Giedroyć od chwili wybuchu II wojny światowej utrzymywał przyjacielskie stosunki z budapeszteńskim przedstawicielem Emigracyjnego Rządu RP w Londynie, Zdzisławem Antoniewiczem, a potem z jego synem Rolandem Antoniewiczem po jego powrocie na Węgry w 1967 r. Z Rolandem początkowo otwarcie korespondował, w celu uśpienia czujności bezpieki, na kopercie tytułując jego per „panie profesorze”, później z ostrożności przesyłki dostarczali przyjaciele Rolanda. Między innymi mieszkający w Londynie Polak obywatelstwa brytyjskiego Roland Węckowski, który przyjeżdał w charakterze „niewinnego człowieka interesu”, oraz Węgier — profesor sztuk pięknych Illés Szegedy Dobó, który przy pomocy Giedroycia we Francji wystawiał swoje obrazy i metaloplastyki. Gdyby dwóch wspomnianych przyjaciół i razem z nimi Roland wpadliby w macki bezpieki, bardzo łatwo oskarżonoby ich o szpiegostwo, na długie lata sadzając ich we więzieniu. Na szczęście do wpadki nie doszło dzięki sprytowi Rolanda. Podczas emigracji we Francji, Jerzy Giedroyć utrzymywał przyjacielskie stosunki z przyjaciółmi Zdzisława z Poselstwa RP w Budapeszcie: mieszkającym w Marsylii, a potem na Riwierze byłym attaché prasowym Poselstwa RP w Budapeszcie, Janem Ulatowskim, byłym posłem Leonem Orłowskim, byłym konsulem Józefem Zarańskim oraz z wieloma antybolszewicko nastawionymi Węgrami. Należał do nich François Fejtő, którego wiele materiałów opublikował w „Kulturze” i gdzie indziej. Ale opublikował materiały Kende Pétera, Déry Tibora i innych węgierskich opozycjonistów. Giedroyć był hungarofobem. Dał temu dobitny wyraz wydając książkę „Węgry 1956”. Był to ostry krzyk przeciwko podłym przestępstwom dokonanym przez bolszewików i ich kolaborantów w 1956 roku na szkodę węgierskich patriotów, przeciwko mordowaniu tłumów. Giedroyć był tą osobą, który we Francji zorganizował demonstracje i protesty najpierw na cześć bohaterów i ofiar Poznańskiego Czerwca 1956, a potem Węgierskiej Rewolucji 1956 i przeciwko ich oprawcom. To on jako pierwszy nazwał wydarzenia węgierskie Rewolucją. Jak również i to wypowiedział, że Węgierska Rewolucja 1956 zaczęła się w Poznaniu, była jej organicznym kontynuowaniem.

Ważnym momentem paryskiej działalności Jerzego Giedroycia było to, że stał się członkiem komitetu redakcyjnego miesięcznika rosyjskich emigrantów „Kontinent” (Континент - 1974—1992) oraz ukraińskiego kwartalnika „Widnowa” (Виднова).

Okres międzywojenny

Razem z rodzicami Jerzy Giedroyć w 1916 r przeprowadził się do Moskwy, a potem do St.Petersburgu. Po podłym przewrocie bolszewickim zawierającego sojusz z Niemcami zdrajcą narodu Lenina, w 1918 r Giedroyć wraz z rodziną został repatriowany do Warszawy. W sierpniu 1920 roku (po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej) Jerzy Giedroyć jest ochotniczym harcerzem łączności w warszawskim garnizonie. W 1924 r jest absolwentem warszawskiego Gimnazjum im Jana Zamoyskiego. Po maturze rozpoczyna studia na kierunku prawnym (1924–1929) a potem historycznym (1930–1931) Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas studiów zostaje członkiem Korporacji akademickiej Patria. Wkrótce zostaje wybrany jej Prezesem.. W 1930r przejmuje redagowanie studenciej gazety „Dnia Akademickiego”, a potem redagowanie konserwatywnego dodatku gazety dla studentów — „Dzień Polski”. Po krótkim okresie czasu ukazuje się on samodzielnie jako dwutygodnik „Bunt Młodych”. W 1937 r gazeta zmiena nazwę na „Polityka” stając się tygodnikiem. W latach 1931–1937 ożenił się z Rosjanką, niejaką Tatianą Szwecow (1913–2005). W 1926 r zgłosił się w pałacu prezydenckim (Belweder), ażeby obronić legalną władzę; w latach 1927-1928 pracował w Polskiej Agencji Telegraficznej; w marcu 1928 roku wstępuje do organizacji Myśl Mocarstwowa prowadzonej przez pisarza politycznego Rowmunda Piłsudskiego, a potem otrzymuje posadę w biurze prasowym rządu. Po ukończeniu studiów, od 1929 do 1935 roku pracował w Ministerstwie Rolnictwa jako referent prasowy i parlamentarny. W latach 1930–1934 jest sekretarzem prasowym kolejnych szefów resortu. W latach 1930–1931 studiuje historię, szczególnie Ukrainy. W 1935 roku przechodzi do departamentu prezydialnego Ministerstwa Przemysłu i Handlu), gdzie w 1939 r zostaje jego dyrektorem.

II wojna światowa

książę Jerzy Giedroyć

Rumuńskie zaświadczenie o tym, że książę Jerzy Giedroyć jest pracownikiem Poselstwa RP

Kiedy Stalin i Hitler we wrześniu 1939 roku wspólnie napadli na RP, a potem rozdarli i okupowali Polskę, Jerzego Giedroycia razem z ministerstwem ewakuowano do Rumunii, Giedroyć w Bukareszcie został attaché prasowym przy pośle hr. Rogerze Raczyńskim, a po zlikwidowaniu poselstwa w listopadzie 1940 roku, jest kierownikiem sekcji polskiej poselstwa Chile, a potem (od grudnia) poselstwa brytyjskiego. Anglicy w 1941 r ewakuowali poselstwo do Stambułu, w wyniku czego podjął decyzję wstąpienia do armii polskiej i w kwietniu 1941 roku wyjeżda dalej do Hajfy, gdzie został oficerem Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich wchodzącej w skład sił brytyjskich. Razem ze Sprzymierzonymi bierze udział w obronie Egiptu, a potem przy boku ósmej armii brytyjskiej Tobruku, gdzie udało się skutecznie powstrzymać siły hitlerowskiego feldmarszałka Erwina Rommla. Kiedy doszło do połączenia Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i polskich sił zbrojnych pod dowódctwem generała Władysława Andersa, wycofanych ze Związku Sowieckiego, w marcu 1943 roku Jerzy Gieroyć trafił do departamentu informacji Polskich Sił Zbrojnych na Bliskim Wschodzie; w czerwcu staje się szefem Redakcji Czasopism i Wydawnictw Wojskowych. Tu poznaje późniejszych swoich współpracowników z „Kultury”, a między nimi Józefa Czapskiego. W 1944 r awansowano jego na porucznika; w marcu 1944 roku razem z II polskim korpusem trafia do Włoch; w lutym 1945 roku zostaje przeniesiony do Londynu do Sztabu Główny Naczelnego Wodza; w maju 1945 roku jest już naczelnikiem wydziału europejskiego Ministerstwa Informacji. Później zajmuje się likwidacją instytucji bliskowschodnich ministerstwa. W kwietniu 1946 roku przeniesiony zostaje do Rzymu, gdzie w październiku gen. Władysław Anders mianuje jego na czoło powołanego przez niego do życia Instytutu Literackiego.

Lata paryskie

Jerzy Giedroyc na początku swoich lat w Maisons-Laffitte

Twórczość dziennikarska i literacka była dla niego sensem życia

jedno z wydawnictw Giedroycia - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Jerzy Giedroyć - Czesław Miłosz

Jerzy Giedroć w styczniu 1947 wydaje pierwszy numer ukazującego się jeszcze co kwartał mocno anybolszewickiego czasopisma „Kultura” — zbioru opowiadań i szkiców. Za zgodą generała Władysława Andresa redakcję przenosi do Paryża (pierwsza siedziba: 1, Av. Corneille, Maisons-Laffitte, Seine-et-Oise) i tu kontynuuje wydawanie „Kultury” już jako miesięcznika — ukazuje się numer 2/3. W kwietniu 1948 r Jerzy Giedroyć przechodzi do rezerwy i w maju 1949 od władz francuskich otrzymuje azyl polityczny. W 1950 r przybywa do Berlina, gdzie jest współorganizatorem Kongresu Wolnej Kultury. W czerwcu 1951 roku podczas bolszewickiego Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów znów przebywa w (Zachodnim) Berlinie, gdzie kolportował wydawnictwa Instytutu Literackiego. W 1952 r rusza „Biblioteka Kultury” (za jego życia ukazało się 512 pozycji). Ponieważ Sąd Apelacyjny orzeka wykwaterowanie Instytutu Literackiego z zajmowanego przezeń budynku, zakupuje nową i już ostateczną jego siedzibę (91, Av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi), gdzie przeprowadza się w grudniu 1954 roku. Po wybuchu Wydarzeń Poznańskich w Czerwcu '1956 (28 czerwca 1956), oraz po otrzymaniu od Zdzisława Antoniewicza informacji o zranieniu Rolanda Antoniewicza, w lipcu i sierpniu 1956 roku organizuje szeroko zakrojoną kampanię, która propagandowo i finansowo wspomaga powstańców. W kilka miesięcy później na Węgrzech wybucha Rewolucja i książę Giedroyć znów organizuje demonstracje sympatyków Węgrów. W obu przypadkach z powodzeniem mobilizuje polityków, literatów, uczonych, artystów-plastyków, przedsiębiorców i właścicieli firm. Na wieść wybuchu Węgierskiej Rewolucji, ze wstępem Czesława Miłosza, w cyklu „Dokumenty“ publikuje tomik „Węgry”. Autorami są Kende Péter, Hungaricus, Máté Imre, András Sándor, Kibeldi-Varga Áron, Z.Tóth László, Bikich Gábor oraz Nyíri Éva. Po raz pierwszy to on wypowiada, że Węgierska Rewolucja 1956 r zaczęła się w Poznaniu, była jego organicznym kontynuowaniem. Z impetem trwają organizowane przez niego kampanie, ale teraz już nie tylko popierające Poznaniaków, ale także bohaterów wydarzeń węgierskich. Tymczasem wybucha Kryzys Sueski. Także tym można tłumaczyć fakt, że wprawdzie na Zachodzie jego poczynania odbijają się olbrzymim echem, niestety siły bolszewickiego Szatana w odpowiedni sposób równoważą to, mieszając się w Kryzys Sueski i Zachód gwarantuje Sowietom to, że nie wmiesza się w bieg wydarzeń, co prowadzi do upadku rewolucji, krwawej zemsty i ludobójstwa. Książę Jerzy Giedroyć w maju 1960 roku wydaje pierwszy rosyjsko-języczny numer „Kultury”, a następnie w 1962 roku uruchamia kolejną serię pod tytułem „Zeszyty Historyczne” (za jego życia ukazało się 133 tomów). W roku 1964 rusza kolejna seria pod tytułem „Archiwum Rewolucji”. Nie staje się niewiernym sobie, bo w 1968 roku staje po stronie Praskiej Wiosny i napadniętej przez sowieckich przestępców oraz ich kolaborantów Czechosłowacji. A w 1969 roku zaczyna wydawać „Kulturę” w języku czeskim i słowackim. W Zurichu, w 1974 roku spotyka się z Aleksandrem Isajewiczem Sołżenicinem, a potem staje się członkiem komitetu redakcyjnego czasopisma „Kontinent” (Континент), wydawanego przez rosyjskich dysydentów. W coraz większej ilości sowieckich kolonii coraz większe tłumy zaczynają potępiać wschodnio-europejski amok bolszewickich przestępców. Kiedy pod koniec lat siedemdziesiątych w Polsce powstaje coraz więcej takich organizacji (KOR, PPN, ROPCiO), które żądają radykalnych zmian, książę Jerzy Giedroyć w 1977 roku ogłasza zbiórkę pieniędzy dla tych organizacji. Następnie w 1980 roku organizuje zapomogi dla strajkujących robotników Solidarności. Od 1984 roku zaczyna ukazywać się niemiecko-języczny numer „Kultury”. W 1984 roku w Paryżu spotyka się z Lechem Wałęsą. W maju 1989 roku staje się laureatem nagrody polskiego Pen Clubu, a w grudniu 1991 roku Polskie Towarzystwo Historyczne wybiera Jerzego Giedroycia swoim członkiem honorowym. W marcu 1992 roku przyjmuje polskiego Premiera Jana Ferdynanda Olszewskiego, a w 1994 krytycznie spoglądając na stosunki panujące w Polsce po 1989 roku, odrzuca odebranie najwyższego polskiego odznaczenia państwowego — Orderu Orła Białego. W 1996 roku jednak przyjmuje bolszewickiego Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, a we wrześniu 1997 roku zdobywa honorowe obywatelstwo Republiki Litewskiej. W październiku 1997 roku znów przyjmuje Aleksandra Kwaśniewskiego i gości u siebie litewskiego Prezydenta Algirdasa Brazauskasa, a następnie w styczniu 1999 roku Valdasa Adamkusa. W styczniu 1999 roku otrzymuje nagrodę „Złote Berło” Fundacji Kultury Polskiej. W listopadzie 2000 roku ukazuje się ostatni (637.) numer „Kultura”.

Śmierć

Grób księcie Jerzego Giedroycia w Maisons-Laffitte pod Paryżem

Jerzy Giedroyc zmarł na zawał serca 14 września 2000 roku w Maisons-Laffitte pod Paryżem. Po śmierci "Redaktora" (tak mówiło się o Jerzym Giedroyciu) - zgodnie z jego życzeniem - "Kultura" przestała wychodzić; ostatni numer ukazał się w październiku 2000 roku. Z udziałem bardzo wielu sympatyków i przyjaciół, pochowano jego na cmentarzu w Maisons-Laffitte. Od jego śmierci, jego grób jest stałym miejscem pielgrzymek nie tylko Polaków, ale także wszystkich tych, którzy są wrogami bolszewizmu i odradzającego się w całej Europie widma restauracji przeklętej i nieludzkiej czerwono-nazistowskiej dyktatury „proletariatu”, zmierzającej do strasznej degradacji Europejczyków do roli niewolników, a kryjącej się pod maską najróżniejszych niby demokratycznych organizacji oraz partii lewicowych i lewackich czy nawet antyfaszystowskich.

Rok Jerzego Giedroycia

28 lipca 2005 Sejm zdecydował o ustanowieniu roku 2006 – w którym przypadała setna rocznica urodzin Redaktora – Rokiem Jerzego Giedroycia.

Doktor Honoris Causa siedmiu uniwersytetów

• DHC Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991)
• DHC Uniwersytetu we Fryburgu (Szwajcaria, 1996)
• DHC Uniwersytetu Wrocławskiego (1998)
• DHC Uniwersytetu w Białymstoku (1998)
• DHC Uniwersytetu Warszawskiego (1998)
• DHC Uniwersytetu Szczecińskiego (2000)
• DHC Uniwersytetu Lubelskiego (2000)

Honorowe członkowstwo

• Polskiego Towarzystwa Historycznego (1991)

Nagrody

• nagroda Polskiego PEN Clubu (1989)
• nagroda im. Św. Brata Alberta (1993)
• nagroda "Polityki" (1995)
• nagroda "Złotego Berła" Fundacji Kultury Polskiej (1999).

Odznaczenia

Order korony belgijskiej - estoński Order Białej Gwiazdy - Ukraiński Order Za Zasługi - Krzyż Legii Honorowej - Order Orła Białego - Order Giedymina I klasy z gwiazdą przyznane księciu Jerzemu Giedroyciowi

• Legia Honorowa - Chevalier légion d'honneur (1938)
• Krzyż Oficerski Korony Rumuńskiej - Ofițer Crucea Coroanei din România (1930)
• estoński Order Białej Gwiazdy - eesti Valgetähe teenetemärk (1932)
• Krzyż Kawalerski Korony Belgijskiej - Crown Order Officer Belgium (1938)
• Order Orła Białego (krytycznie patrząc na stosunki panujące w Polsce po 1989 roku, odmówił jego przyjęcia)
• francuski Krzyż Oficerski Legii Honorowej - Chevalier légion d'honneur (1996)
• honorowe obywatelstwo Litwy - Lietuvos garbės pilietis (1997)
• Order Giedymina - Gedimino ordino Didysis kryžius (1998)
• ukraiński order „Za zasługi” - Орден «За заслуги» (1998)

Dzialalność twórcza

• Archiwum "Kultury" - seria (Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa, 1993-tól)
• Jerzy Giedroyć, Witold Gombrowicz, Listy 1950-1969, t. 1 (wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Andrzej Kowalczyk; Czytelnik 1993, ISBN 83-07-02382-3)
• Jerzy Giedroyć, Autobiografia na cztery ręce, t. 2 (opracował i posłowiem opatrzył Krzysztof Pomian; Czytelnik 1994, ISBN 83-07-02456-0; wydanie 2 uzupełnione: 1996, ISBN 83-07-02494-3; wydanie 3, w serii: Biblioteka "Czytelnika": 1999, ISBN 83-07-02688-1; wydanie 4: Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu 2006, ISBN 83-86907-48-7)
• Jerzy Giedroyć, Konstanty A. Jeleński, Listy 1950-1987, t. 3 (wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Wojciech Karpiński; Czytelnik 1995, ISBN 83-07-02452-8)
• Jerzy Giedroyć, Andrzej Bobkowski, Listy 1946-1961, t. 4 (wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Jan Zieliński; Czytelnik 1997, ISBN 83-07-02491-9)
• Jerzy Giedroyć, Jerzy Stempowski, Listy 1946-1969, t. 5 [cz. 1-2] (wybrał, wstępem i przypisami opatrzył Andrzej Stanisław Kowalczyk; Czytelnik 1998, ISBN 83-07-02590-7)
• Jerzy Giedroyć, Juliusz Mieroszewski, Listy 1949-1956, t. 6 [cz. 1-2] (wybrał i wstępem poprzedził Krzysztof Pomian; przypisami i indeksami opatrzyli Jacek Krawczyk i Krzysztof Pomian; szkicem o Mieroszewskich i Mieroszewskim uzup. Piotr Wandycz; Czytelnik 1999, ISBN 83-07-02474-9)
• Jerzy Giedroyć, Melchior Wańkowicz, Listy 1945-1963, t. 7 (wyboru dokonała i wstępem opatrzyła Aleksandra Ziółkowska-Boehm; przypisy oprac. Aleksandra Ziółkowska-Boehm i Jacek Krawczyk; Czytelnik 2000, ISBN 83-07-02779-9)
• Jerzy Giedroyć, Emigracja ukraińska, Listy 1950-1982, t. 8 (wybrała, wstępem i przypisami opatrzyła Bogumiła Berdychowska; listy autorów ukraińskich przeł. Ola Hnatiuk; Czytelnik 2004, ISBN 83-07-02981-3)
• Jerzy Giedroyć, Witold Gombrowicz, Listy 1950-1969, t. 9 (wydanie rozszerzone; wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Andrzej Kowalczyk; Czytelnik 2006, ISBN 83-07-02972-4, ISBN 978-83-07-02972-6)
• Jerzy Giedroyć, Czesław Miłosz, Listy 1952-1963, t. 10 (Czytelnik 2008, ISBN 978-83-07-03130-9)
• Jan Nowak-Jeziorański, Jerzy Giedroyc, Listy 1952-1998 (wybór, opracowanie i wstęp Dobrosława Platt; Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum 2001, ISBN 83-7095-052-3)
• Zbigniew S. Siemaszko, Korespondencja z Jerzym Giedroyciem 1959-2000 (Norbertinum 2008, ISBN 978-83-7222-300-5)
• Jerzy Giedroyć, Aleksander Janta-Połczyński, Korespondencja 1947-1974 (opracował i wstępem opatrzył Paweł Kądziela; Biblioteka Narodowa 2009, ISBN 978-83-7009-665-6)

Źródła

• http://www.gombrowicz.net/Jerzy-Giedroyc-i-paryska-Kultura.html
• http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jerzy-giedroyc-jerzy-giedroyc* http://www.polskieradio.pl/62,Jerzy-Giedroyc
• http://karpatiharsona-mszpesmeciarek.blogspot.hu/2011/11/antoniewicz-roland-12-fo-bune.html
• http://rolandantoniewicz.wordpress.com/2012/05/28/antoniewicz-roland-alneven-akar-inditani-cinikusan-irja-a-rendorert-kialto-bolsi-tolvaj/
• http://hu.metapedia.org/wiki/Jerzy_Giedroy%C4%87
• http://hu.metapedia.org/wiki/Antoniewicz_Roland
• http://hu.metapedia.org/wiki/Zdzis%C5%82aw_Antoniewicz
• http://inacioangelos.wordpress.com/category/antikommunizmus/
• http://karpatiharsona-mszpesmeciarek.blogspot.hu/2012/01/12-grzechow-gownych-rolanda.html
• http://dobrogikbune-antoniewiczroland-prepedia-wiki.blog.hu/2012/05/10/12_grzechow_g_ownych_rolanda_antoniewicza_czyli_pod_y_atak_bolszewikow_przeciwko_przyja_ni_polsko_w__1
• http://portalwiedzy.onet.pl/67158,,,,giedroyc_jerzy,haslo.html
• http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,1558
• http://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/2402/Jerzy-Giedroyc-Zycie-przed-Kultura---Marek-Zebrowski
• http://dzieje.pl/postacie/jerzy-giedroyc-1906-2000
• http://www.bukareszt.polemb.net/index.php?document=314
• http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1355816/Jerzy-Giedroyc.html
• http://www.rfi.fr/actupl/pages/001/page_21.asp
• http://en.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Giedroyc
• http://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D0%B6%D0%B8_%D2%90%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B9%D1%86%D1%8C
• http://ludzie.wprost.pl/sylwetka/Jerzy-Giedroyc/
• http://www.poland.gov.pl/Jerzy,Giedroyc,,6860.html
• http://telewizjaliteracka.pl/aktualnosci/index.php/aktualnosci-literackie/aktualnosci-krajowe/item/379-jerzy-giedroyc
• http://www.ce-review.org/00/32/kosc32.html
• http://www.tygodnik.com.pl/ludzie/giedroyc/index.html - Jerzy Giedroyc (1906–2000)
• http://www.legitymizm.org/ebp-jerzy-giedroyc
• http://biografia24.pl/pisarze-polscy-jerzy-giedroyc-c-131_176
• http://www.polskieradio.pl/62 Jerzy Giedroyc (1906-2000) - Strona internetowa Polskiego Radia S.A. i Stowarzyszenia "Instytut Literacki "Kultura" w Maisons-Laffitte
• http://gu.us.edu.pl/node/240121/all Mariusz Kubik (oprac.) – Jerzy Giedroyc (1906-2000), człowiek i dzieło; "Gazeta Uniwersytecka UŚ", wydanie specjalne, 14 września 2001; Uniwersytet Śląski, Katowice
• http://www.facebook.com/group.php?gid=268192645300#!/group.php?gid=268192645300&v=wall Jerzy Giedroyc - Facebook
• http://www.tygodnik.com.pl/kontrapunkt/07/ 90-lecie Jerzego Giedroycia w Tygodniku Powszechnym; 1996 r.
• http://www.tygodnik.com.pl/ludzie/giedroyc/ Wspomnienia o Jerzym Giedroyciu opublikowane w Tygodniku Powszechnym; 2000 r.

Opracowania

• Magdalena Grochowska, Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu (Świat Książki 2009, ISBN 978-83-247-0904-5; seria: "Autorytety")
• Krzysztof Kozłowski Gwiazda wytrwałości
• Wojciech Skalmowski Żegnaj, Książę
• Leszek Kołakowski, Tadeusz Mazowiecki i Aleksander Smolar Wspomnienie o Jerzym Giedroyciu
• Stanisław Lem Książę Niezłomny
• Czesław Miłosz Początek legendy
• Andrzej Romanowski Giedroyc czyli Polska
• Władysław Bartoszewski Ostatnia rozmowa
• Jan Nowak-Jeziorański Równoległe drogi
• Marcin Król Polityka Jerzego Giedroycia
• Ks. Adam Boniecki Giedroyc i Kościół
• Stanisław Rodziński Wiadomość
• Ewa Berberyusz Nie wierzę, że umarł
• Ewa Bieńkowska Ile dywizji ma Giedroyc?
• Tadeusz Chrzanowski O Jerzym Giedroyciu lirycznie
• Bohdan Paczowski Jedność przeciwieństw
• Piotr Wandycz Jakim go znałem
• Jerzy Pomianowski Chleb z Mejszagoły
• Bohdan Osadczuk Wielki Kanclerz Rzeczypospolitej Czworga Narodów
• Krzysztof Burnetko Oskarżony: Jerzy Giedroyc
• Maciej Kozłowski Spotkanie ostatnie, spotkanie pierwsze
• Rafał Habielski Redaktor jako redaktor
• Rafał Habielski, Dokąd nam iść wypada. Jerzy Giedroyc od "Buntu Młodych" do "Kultury" ( Biblioteka "Więzi" 2006, ISBN 83-60356-19-X)
• Krystyna Zachwatowicz Pan Jerzy
• Andrzej Wajda Człowiek z żelaza
• Natalia Gorbaniewska Człowiek stulecia
• Ryszard Kapuściński Testament
• Andrzej Dobosz Myśląc o redaktorze
• Wojciech Karpiński Zwycięstwo Giedroycia
• Roland von Bagratuni A bolsevik Gestapó szorításában I-II. kötet, Budapeszt 1987-1992
• Jerzego Giedroycia doktoraty honoris causa (Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1999, ISBN 83-227-1468-8)
• Jerzy Giedroyc: kultura-polityka-wiek XX. Debaty i rozprawy (praca zbiorowa; redakcja: Andrzej Mencwel, Andrzej Stanisław Kowalczyk, Leszek Szaruga, Zuzanna Grębecka; materiały z konferencji naukowej na Uniwersytecie Warszawskim, która odbyła się w dniach 25-27 września 2006; Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2009, ISBN 978-83-235-0532-7)
• Jerzy Giedroyc. Redaktor - polityk - człowiek (praca zbiorowa; Zebrał, do druku przygotował i wstępem poprzedził Krzysztof Pomian; Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu - Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001, ISBN 83-227-1783-0)
• Andrzej Stanisław Kowalczyk, Giedroyc i "Kultura" (Wydawnictwo Dolnośląskie 1999, ISBN 83-7023-714-2; seria: "A to Polska właśnie")
• Barbara Toruńczyk, Rozmowy w Maisons-Laffitte 1981 (Fundacja Zeszytów Literackich 2006, ISBN 83-60046-70-0)
• Mirosław Supruniuk, Uporządkować wspomnienia. Nieautoryzowane rozmowy z Jerzym Giedroyciem (Wydawnictwo CYCERO.PL)