Wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku – drugie powszechne wybory prezydenckie w Polsce, które odbyły się 5 i 19 listopada 1995 roku.
Zarządzenie wyborów i kandydaci[]
Kadencja prezydenta Lecha Wałęsy upływała z dniem 22 grudnia 1995 roku, dlatego 8 września 1995 roku marszałek Sejmu Józef Zych zarządził wybory prezydenckie na dzień 9 listopada 1995 roku. Ewentualna druga tura przewidziana została, zgodnie z Konstytucją, na 25 listopada.
Państwowa Komisja Wyborcza zarejestrowała trzynaścioro kandydatów na na urząd Prezydenta RP:
- Leszek Bubel – kandydat Forum Walki z Bezprawiem
- Hanna Gronkiewicz-Waltz – bezpartyjna kandydatka popierana m.in. przez Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe, wówczas prezes Narodowego Banku Polskiego
- Janusz Korwin-Mikke – kandydat Unii Polityki Realnej
- Tadeusz Koźluk – kandydat bezpartyjny
- Jacek Kuroń – kandydat Unii Wolności, wówczas poseł na Sejm RP
- Aleksander Kwaśniewski – kandydat Sojuszu Lewicy Demokratycznej, wówczas przewodniczący ugrupowania i poseł na Sejm RP
- Andrzej Lepper – kandydat Przymierza Samoobrona
- Jan Olszewski – kandydat Ruchu dla Rzeczypospolitej, były premier
- Waldemar Pawlak – kandydat Polskiego Stronnictwa Ludowego, wówczas poseł na Sejm RP, były premier
- Jan Pietrzak – kandydat bezpartyjny
- Kazimierz Piotrowicz – kandydat bezpartyjny
- Lech Wałęsa – ubiegający się o reelekcję prezydent RP, popierany przez ugrupowania chadeckie
- Tadeusz Zieliński – kandydat Unii Pracy, wówczas Rzecznik Praw Obywatelskich
Z kandydowania zrezygnowali Lech Kaczyński (na rzecz Olszewskiego), a także Marek Markiewicz, Leszek Moczulski i Bogdan Pawłowski (popierając Wałęsę).
Wyniki[]
Przy frekwencji 64,70% w pierwszej turze zwyciężył Aleksander Kwaśniewski, który uzyskał 35,11% głosów. Ubiegający się o reelekcję prezydent Lech Wałęsa otrzymał poparcie 33,11% wyborców. Na trzeciej pozycji znalazł się Jacek Kuroń, którego poparło 9,22% głosujących. Kolejne miejsca zajęli: Jan Olszewski (6,86%), Waldemar Pawlak (4,31%), Tadeusz Zieliński (3,53%), Hanna Gronkiewicz-Waltz (2,76%), Janusz Korwin-Mikke (2,40%), Andrzej Lepper (1,32%), Jan Pietrzak (1,12%), Tadeusz Kożluk (0,15%), Kazimierz Piotrowicz (0,07%) i Leszek Bubel (0,04%). Aleksander Kwaśniewski triumfował w trzydziestu trzech województwach, głównie na zachodzie i północy kraju, a Lech Wałęsa zwyciężył w pozostałych szesnastu województwach (przeważnie wschodnich).
W rezultacie nieuzyskania przez żadnego z kandydatów wymaganej większości głosów, 19 listopada 1995 przeprowadzono drugą turę wyborów. Wcześniej jednak obaj kandydaci zmierzyli się w dwóch telewizyjnych debatach, które miały miejsce 12 i 15 listopada, które znacząco wpłynęły na decyzje podejmowane przez wyborców przy powtórnym głosowaniu.
W drugiej turze wzięło udział 68,23% uprawnionych do głosowania obywateli. Wybory zwyciężył Aleksander Kwaśniewski, którego poparło 51,72% wyborców. Dotychczas urzędujący prezydent Wałęsa otrzymał 48,28% głosów. Kandydat SLD zwyciężył w trzydziestu czterech województwach.
Mimo protestów części wyborców, którzy zgłaszali protesty w związku z podaniem przez Aleksandra Kwaśniewskiego fałszywych informacji dotyczących wykształcenia, Sąd Najwyższy stwierdził 9 grudnia 1995 ważność wyborów.
Zaprzysiężenie prezydenta-elekta[]
Zaprzysiężenie prezydenta-elekta Aleksandra Kwaśniewskiego nastąpiło 23 grudnia 1995 roku na Zgromadzeniu Narodowym poprowadzonym przez marszałka Sejmu Józefa Zycha w towarzystwie marszałka Senatu Adama Struzika. Nowo wybrana głowa państwa złożyła tekst przysięgi bez dodania nieobowiązkowego wyrażenia: "Tak mi dopomóż Bóg!". Warto zaznaczyć, że przez kilka godzin urząd Prezydenta RP był opróżniony, ponieważ kadencja Lecha Wałęsy upłynęła 22 grudnia 1995 roku, a Kwaśniewski został zaprzysiężony następnego dnia.